KORONA VİRÜSLE MÜCADELE KAPSAMINDA YÜRÜRLÜĞE SOKULAN GÜNCEL YASAL DÜZENLEMELER

Dünya genelinde etkileri görülen ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından da pandemi olarak sınıflandırılması yapılan COVİD-19 virüsünün ülkemiz sınırları içinde de olumsuz etkilerinin görülmesinin bir neticesi olarak son günlerde birtakım güncel yasal düzenlemeler yürürlüğe sokulmuş olup; bu bilgi notumuzda 25.03.2020 tarihi itibari ile söz konusu yasal gelişmeler bir araya getirilmişti. Bu çerçevede gündeme gelen güncel yasal düzenlemeler ana başlıklar halinde aşağıdaki şekildedir :

1. COVID-19 Tehdidi Karşısında Ticaret Bakanlığı’nın yaptığı bir açıklama çerçevesinde, şirketlerin işlemlerini önceden başlatmış olduğu Genel Kurul Toplantılarının Ertelenmesinin yolu açıldı : 

T.C. Ticaret Bakanlığı’nın (“Bakanlık”) 20 Mart 2020 tarihli açıklaması ile Türk Ticaret Kanunu ve şirket esas sözleşmesine uygun olarak, yönetim organları tarafından daha önce toplantıya çağrılan anonim ve limited şirketlerin olağan genel kurullarının, genel kurulun toplanması beklenmeksizin erteleme kararı alınması amacıyla, yönetim organları tarafından alınacak bir kararla iptal edilmesi imkânı tanınmıştır. Bu yöndeki ilan talepleri Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi Müdürlüğünce karşılanmaktadır. Örnek ilan metni https://www.ticaretsicil.gov.tr/ internet adresinde yayınlanmıştır.

Esas sözleşmelerinde kurul toplantılarının elektronik ortamda gerçekleştirilmesine imkân tanıyan hüküm bulunmayan şirketlerin ise, bu dönemde gerçekleştirmeyi planladıkları toplantıları “Elektronik Genel Kurul Toplantı Sistemi” ve “Elektronik Yönetim Kurulu Sistemi” üzerinden gerçekleştirilebilmelerine yönelik tedbir alınmıştır. Şirketler, bahsi geçen imkândan Merkezi Kayıt Kuruluşu Anonim Şirketi’nden (“MKK”) destek hizmeti almak suretiyle ve hak sahiplerine elektronik ortamda katılma imkanının sağlanması zorunluluğunu ortadan kaldırmayacak şekilde yararlanabilecektir. Söz konusu şirketler, genel kurul toplantılarının elektronik ortamda gerçekleştirilmesine imkân tanıyan hükme ilişkin esas sözleşme değişikliğini, bundan sonra yapılacak ilk genel kurul toplantısında gerçekleştirebileceklerdir.

2. İcra ve İflas İşlemleri  Durduruldu :

22 Mart 2020 tarihli ve 31076 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2279 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı (“Cumhurbaşkanı Kararı”) uyarınca; COVID-19 salgın hastalığının yayılmasını önlemek amacıyla alınan tedbirler kapsamında, 22 Mart 2020 tarihinden 30 Nisan 2020 tarihine kadar, nafaka alacaklarına ilişkin icra takipleri hariç̧ olmak üzere, yurt genelinde yürütülmekte olan tüm icra ve iflas takiplerinin durdurulmasına ve bu çerçevede taraf ve takip işlemlerinin yapılmamasına, yeni icra ve iflas takip taleplerinin alınmamasına ve ihtiyati haciz kararlarının icra ve infaz edilmemesine karar verilmiştir. Adalet Bakanlığı’na bağlı İcra İşleri Daire Başkanlığı’nın yayımlamış olduğu duyuruya göre, yetkili makamlarca yeni bir karar alınmadığı takdirde, icra ve iflas işlemleri 1 Mayıs 2020 tarihinden itibaren kaldığı yerden devam edecektir.

3. Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından 23 Mart 2020 tarihinde 126 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Sirküleri yayımlanarak  KDV Beyannamelerinin verilme süreleri uzatıldı :

Söz konusu Sirküler uyarınca,

• 26 Mart 2020 günü sonuna kadar verilmesi gereken Katma Değer Vergisi Beyannamelerinin verilme süreleri ile bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin ödeme süreleri 24 Nisan 2020 Cuma günü sonuna kadar,
• 31 Mart 2020 günü sonuna kadar verilmesi gereken 2020/Şubat dönemine ilişkin “Form Ba” ve “Form Bs” bildirimlerinin verilme süresi 30 Nisan 2020 Perşembe günü sonuna kadar,
• 31 Mart 2020 günü sonuna kadar oluşturulması ve imzalanması gereken e-Defterlerin oluşturulma ve imzalanma süresi ile aynı sürede Gelir İdaresi Başkanlığı Bilgi İşlem Sistemine yüklenmesi gereken “Elektronik Defter Beratları”nın yüklenme süresi 30 Nisan 2020 Perşembe günü sonuna kadar uzatılmıştır.

4. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına bağlı olarak Türkiye İş Kurumu 23.03.2020 Tarihinden İtibaren Olmak Üzere İşverenlere Yönelik Olarak Kısa çalışma Ödeneği’ni Uygulamaya Başladı:

Kısa Çalışma Uygulaması genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir uygulamadır. Bu gelir kısa çalışma kapsamında işçilere kısa çalışma ödeneği ödenmesi, genel sağlık sigortası primleri ödenmesi şeklindedir. Bu ödeneği de Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına bağlı olarak Türkiye İş Kurumu sağlamaktadır. COVIDI-19 ile ilgili olarak Kısa çalışma ödeneğinin işverenlere sağlanması ve kısa çalışmanın uygulanması için İş-Kur tarafından bir duyuru yapılmış ve “dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlardan ileri gelen zorlayıcı sebep” kapsamında işverenlerin İŞ-Kur’a 23.03.2020 tarihi itibariyle başvurusu alınmaya başlanmıştır. Bu duyuruya göre, işverenler Çalışma ve İŞ Kurumu İl Müdürlükleri ve Hizmet Merkezlerinin e-mail adreslerine başvuru ile yapılacaktır. Başvuruların işyerine gidilmeden de belge üzerinden hızlı bir şekilde sonuçlandırılabilmesi için korona virüsten olumsuz etkilenildiğine dayanak teşkil eden belgelerin başvuruya eklenmesi önem taşımaktadır. Gerektiğinde işverenle irtibata geçilerek ilave belgeler talep edilebilecektir. İşverenlere başvurusunun alındığı yine aynı yolla en kısa sürede bildirilecek ve başvurular uygunluk tespiti amacıyla Rehberlik ve Teftiş Başkanlığına gönderilecektir. Cumhurbaşkanlığı, Bakanlıklar veya ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından faaliyeti durdurulan işyerleri ile ilgili olarak yapılan uygunluk tespiti incelemelerinde, işyerlerinin sadece bu kapsamda olup olmadığına ilişkin belgeler yeterli olacaktır.

Uygunluk tespitine ilişkin olarak Bakanlık İş Müfettişlerince rapor niteliğinde yazı düzenleneceği, söz konusu yazı ve eklerinin, Kep adresi üzerinden elektronik ortamda gönderileceği, ıslak imzalı hali ise işyerlerinin dosyasında muhafaza edilmek üzere bilahare İşverenlere gönderileceği belirtilmiştir. Nitekim bu hususta detaylı bilgilendirme kurumun https://www.iskur.gov.tr/isveren/kisa-calisma-odenegi/ adresinde yer almaktadır.

Kısa çalışma talebinin değerlendirilmesi üzerine, İş Kur tarafından başvurunun uygun bulunması halinde kısa çalışma ödeneğinin ödeneceği taraf işveren değil işçi olacaktır. Günlük kısa çalışma ödeneği; sigortalı işçinin son on iki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının % 60’ı olacak ve bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının % 150’sini geçemeyecektir. Kısa çalışma yapılan süreler için, kısa çalışmaya tabi tutulan işçiler adına SGK Aylık Prim ve Hizmet Belgesi ile eksik gün gerekçesi “18-Kısa Çalışma Ödeneği” olarak bildirilmektedir. Ödenekten yararlanacak işçilerin kısa çalışmanın başladığı tarihten önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olmaları ve son üç yıl içinde en az 600 gün süreyle işsizlik sigortası primi ödenmiş olması; ayrıca bu kişilerin emekli olmaması aranmaktadır.

5. Covid-19 Salgınından Etkilenen Mükelleflerin Mücbir Sebep Hükümlerinden Faydalandırılması Hakkındaki 24/03/2020 tarihli ve 31078 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 518) Tebliğ’de yayımlandı : 

Bahsi geçen tebliğde; Korona virüs salgınından ve bu kapsamda alınan tedbirlerden doğrudan etkilenen ve bu Tebliğle belirlenen mükelleflerin 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mücbir sebep hükümlerinden faydalandırılması hakkındaki açıklamalara yer verilmiştir. Aşağıda belirtilen mükellef gruplarının 01/04/2020 ila 30/06/2020 (bu tarihler dâhil) tarihleri arasında mücbir sebep halinde olduğunun kabul edilmiştir.

• Ticari, zirai ve mesleki kazanç yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunan mükellefler,
• Korona virüs salgınından doğrudan etkilenen ve ana faaliyet alanı itibarıyla; alışveriş merkezleri dahil perakende, sağlık hizmetleri, mobilya imalatı, demir çelik ve metal sanayii, madencilik ve taş ocakçılığı, bina inşaat hizmetleri, endüstriyel mutfak imalatı, otomotiv imalatı ve ticareti ile otomotiv sanayii için parça ve aksesuar imalatı, araç kiralama, depolama faaliyetleri dahil lojistik ve ulaşım, sinema ve tiyatro gibi sanatsal hizmetler, matbaacılık dahil kitap, gazete, dergi ve benzeri basılı ürünlerin yayımcılık faaliyetleri, tur operatörleri ve seyahat acenteleri dahil konaklama faaliyetleri, lokanta, kıraathane dahil yiyecek ve içecek hizmetleri, tekstil ve konfeksiyon imalatı ve ticareti ile halkla ilişkiler dahil etkinlik ve organizasyon hizmetleri sektörlerinde faaliyette bulunan mükellefler,
• Ana faaliyet alanı itibarıyla İçişleri Bakanlığı’nca alınan tedbirler kapsamında geçici süreliğine faaliyetlerine ara verilmesine karar verilen işyerlerinin bulunduğu sektörlerde faaliyette bulunan mükellefler. 

Mücbir sebep halinde olduğu kabul edilen mükellefler tarafından;

• Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında verilmesi gereken muhtasar beyanname (muhtasar ve prim hizmet beyannameleri dahil) ve katma değer vergisi beyannamelerinin verilme süreleri 27/07/2020 günü sonuna kadar,
• Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında verilmesi gereken muhtasar beyanname (muhtasar ve prim hizmet beyannameleri dahil) ve katma değer vergisi beyannamelerine istinaden tahakkuk eden vergilerin ödeme süreleri sırasıyla 27/10/2020 Salı, 27/11/2020 Cuma, 28/12/2020 Pazartesi günü sonuna kadar,
• Nisan, Mayıs, Haziran aylarının sonuna kadar verilmesi gereken “Form Ba-Bs” bildirimlerinin verilme süresi 27/07/2020 Pazartesi günü sonuna kadar,
• Nisan, Mayıs, Haziran aylarının sonuna kadar oluşturulması ve imzalanması gereken e-defterlerin oluşturulma ve imzalanma ile aynı sürede Gelir İdaresi Başkanlığı Bilgi İşlem Sistemine yüklenmesi gereken “Elektronik Defter Beratları”nın yüklenme süreleri 27/07/2020 Pazartesi günü sonuna kadar, uzatılmıştır.

6. 25 Mart 2020 tarihli, 31079 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlandığı Üzere, 24 Mart 2020 tarihli Cumhurbaşkanı Kararı Uyarınca Esnaf ve Sanatkarların Kredileri 3 Ay Ertelenmesine Karar Verilmiştir:

–Korona virüsü salgını nedeniyle işleri veya işletmesi zarar görenlerin, Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri Birlikleri Merkez Birliği; TESKOMB’a bağlı bölge birliklerine ortak olan esnaf ve sanatkarlar kredi ve kefalet kooperatifleri kefaletiyle veya doğrudan bankadan, 31 Mart 2020 ve öncesi tarihlerde kullandıkları düşük faizli kredilerden doğan borçlarından, 1 Nisan-30 Haziran 2020 tarihleri arasında vadesi dolacak olan kredi borçları, vadesinde/taksit vadesinde/hesap devresinde ilgili mevzuatına göre tahakkuk ettirilmek suretiyle vade tarihinden/taksit vadesinden/hesap devresinden itibaren 3 ay süreyle; yani erteleme dönemince, çalışan azaltmayacaklarına ilişkin alınacak taahhüt ile faizsiz olarak ertelenecektir. Borçları ertelenmiş olan esnaf ve sanatkarlara, talepleri halinde banka tarafından erteleme süresince de düşük faizli kredi açılabilecek ve erteleme kapsamında borcu bulunanlara kredi açılmasını engelleyen hükümler uygulanmayacak. Ertelenen krediler için erteleme süresi sonuna kadar takip işlemi başlatılmayacaktır.

7. Adli Konulara İlişkin Süreler Durduruldu : 

25.03.2019 tarihinde TBMM Genel Kurulunda kabul edilen ekonomiye ilişkin düzenlemeler içeren “Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapan Kanun Teklifi” ile dava açma, icra takibi başlatma, başvuru, şikayet, itiraz, ihtar, bildirim, ibraz ve zamanaşımı süreleri, hak düşürücü süreler ve zorunlu idari başvuru süreleri de dahil olmak üzere bir hakkın doğumu, kullanımı veya sona ermesine ilişkin tüm süreler, İdari Yargılama Usulü Kanunu, Ceza Muhakemesi Kanunu ve Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile usul hükmü içeren diğer kanunlarda taraflar bakımından belirlenen süreler ve bu kapsamda hakim tarafından tayin edilen süreler ile arabuluculuk ve uzlaştırma kurumlarındaki süreler 13 Mart 2020 tarihinden 30 Nisan 2020’ye kadar durduruldu.

Çukur & Partners