Kripto varlıklar günümüzde yatırım yapmak isteyenlere yalnızca internet bağlantılı bir akıllı telefon aracılığıyla banka ve aracı kurum masraflarına takılmadan hızlı ve düşük masraflı işlem gerçekleştirme imkanı sunuyor. Merkezi bir otoriteye bağlı olmaması itibariyle bireylerin varlıkları üzerinde daha geniş bir finansal özgürlük tanıması da bu varlıkları geçtiğimiz 10 yılda geleneksel bankacılık sistemine güçlü bir alternatif olarak öne çıkmasını sağlayan temel sebeplerden bir tanesi olarak gösterilebilir.
Ne var ki diğer taraftan bu özgürlüğün yarattığı denetimsiz ortam, kripto varlıkların yasadışı faaliyetlerin finansmanında araç olarak kullanılmasına ve zaman zaman yatırımcıların ciddi zarar gördüğü suistimaller yaşanmasına da uygun zemin hazırladı. Bu tür işlemlerin sayısındaki hızlı artış ise kripto varlıklara dair genel bir işlem ve denetim çerçevesi belirlenmesini kamu otoritelerinin önceliklerinden biri haline getirdi.
Bu konuya dair son düzenlemelerden birisi de 28.06.2025 tarih ve 32940 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe giren 29 Sıra No’ lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliği (“Tebliğ”) oldu. Yazımızın devamında, kripto varlık transferlerine ilişkin getirdiği bilgi edinme zorunluluğunu, zaman ve limit kısıtlamalarıyla destekleyerek işlem güvenliğinin sağlanmasını amaçlayan “Kripto varlık hizmet sağlayıcıların (“KVHS”) müşterileriyle ilişkilerinde sıkılaştırılmış tedbirler” başlıklı Tebliğ düzenlemelerini 3 alt başlıkta özetliyor olacağız.
- İŞLEM ZAMANINA İLİŞKİN TEDBİRLER : Platformlar Arası Kripto Transferlerinde Süre Şartı
Platformların aracılık ettikleri;
a. Herhangi bir kripto varlık hizmet sağlayıcı nezdinde kayıtlı olmayan bir cüzdan adresine gönderilen veya böyle bir cüzdan adresinden alınan,
b. Yahut yurt dışında yerleşik ve kendi mevzuatına göre gönderene ve alıcıya ilişkin bilgileri paylaşma yükümlülüğü bulunmayan KVHS veya kripto varlık transfer yetkisini haiz bir finansal kuruluştan alınan veya bunlara gönderilen,
kripto varlık çekim işlemlerinde, başka platformlara yapılan transfer işlemleri dahil, kripto varlık transferinin , transfer edilecek kripto varlığın alım, takas veya yatırma işleminden en az 48 saat sonra gerçekleştirilmesi zorunlu hale getirilmiş olup ilk kez yapılan kripto varlık çekim işlemleri bakımından bu ise sürenin en az 72 saat olarak uygulanacağı düzenlenmiştir..
- İŞLEM LİMİTiNE İLİŞKİN TEDBİRLER : Stabil Coin Transferlerine Getirilen Günlük ve Aylık İşlem Tutarı Sınırlamaları
- Belirli bir para birimine, altın gibi emtialara yahut diğer finansal enstrümanlara bağlanmış ve değer istikrarını korumak üzere tasarlanmış rezerv varlıklar olan Stabil coinlere ilişkin başka platformlara yapılan transfer işlemleri dahil, günlük 3.000 ABD Doları ve aylık 50.000 ABD Doları karşılığı işlem tutarlarıyla kesin olarak sınırlandırılmış olup,
- KVHS’ lar tarafından aracılık edilen onbeşbin TL veya üzeri kripto varlık transfer işlemleri için ise bu limitlerin günlük 6.000 ABD Doları ve aylık 100.000 ABD Doları karşılığı tutara kadar arttırılarak uygulanabilmesi mümkün hale gelmiştir.
Tebliğ kapsamında İşlem limiti ve zamanına ilişkin yukarıda yer verilen tedbirlerin belirli şart ve koşullarda uygulanmayabileceğine dair aşağıdaki şekilde bir istisna düzenlenmesi de getirilmiştir.
Platformlar tarafından müşterinin tanınmasına ilişkin olarak tüm tedbirlerin alınması, varlıkların kaynağına ilişkin bilgiler ile banka ya da diğer platform nezdindeki hesap detayları dahil belgeleri periyodik olarak alınması, müşterinin işlem limiti ve zamanına ilişkin tedbirlerden kaçınmasını önlenmesi koşuluyla, likidite sağlayıcılığı, piyasa yapıcılığı veya piyasalar arası arbitraj işlemi amacıyla yapıldığından emin olunan kripto varlık transferlerinde, her bir müşteri için ayrı ayrı alınacak yönetim kurulu onayı ile işlem limiti ve zamanına ilişkin tedbirleri uygulamama imkanı tanınmıştır.
Platformlar bu fıkra kapsamında tedbir uygulamadıkları müşterilerini sürekli olarak izlemek ve kontrol etmekle yükümlü olup işlemlerin mahiyetinin likidite sağlayıcılığı, piyasa yapıcılığı veya piyasalar arası arbitraj işlemi olmadığının anlaşılması durumunda İşlem limiti ve zamanına ilişkin tedbirlerin derhal uygulaması zorunlu hale getirilmiştir.
- İŞLEM TARAFLARINA İLİŞKİN TEDBİRLER : Tüm Kripto Transferleri İçin Açıklama ve Müşteri Bilgisi Şartı
Son olarak, tebliğ kapsamında istisnasız tüm kripto varlık transfer işlemlerinde müşteriden işlemin mahiyetine ilişkin en az 20 karakter uzunluğunda bir işlem açıklaması temin edilmesi zorunlu hale getirilmiştir.
Bu genel düzenlemeye ek olarak herhangi bir KVHS nezdinde kayıtlı olmayan, cüzdan adresi sahibi gönderici ya da alıcının gerçek kişilerde adı ve soyadı, tüzel kişilerde ise unvan bilgisi ile adresi veya doğum yeri ve tarihi veya müşteri numarası, vatandaşlık numarası, pasaport numarası, vergi kimlik numarası gibi kişiyi belirlemeye yarayan bilgilerden en az birine ilişkin beyan alınması zorunlu hale getirilmiş olup, Saklama kuruluşlarının platform müşterileri nam veya hesabına gerçekleştirecekleri transferler bu maddedeki kısıtlamalara tabi tutulmuştur.
Sonuç olarak, Türkiye’de kripto varlık piyasasına yönelik bu son hukuki düzenlemeler, yatırımcılar açısından işlem güvenliğini artırmayı ve sistemin izlenebilirliğini sağlamayı amaçlamakta. Transfer sürelerinden tutar limitlerine, açıklama ve kimlik beyanı zorunluluğuna kadar getirilen yeni kurallar, her yatırımcının işlemlerini daha dikkatli ve bilinçli şekilde yürütmesini gerektirmekte. Bu nedenle, kripto varlık yatırımı yapan gerçek ve tüzel kişilerin, yeni yükümlülükleri yakından takip etmeleri ve kullandıkları platformların yasal uyum düzeyini incelemeleri, hem hukuki risklerin önüne geçmek hem de varlık güvenliğini teminat altına almak açısından büyük önem taşımakta.
Kaan Kabataş