1512 sayılı Noterlik Kanunu hükümleri gereği, taşınmaz satış vaadi sözleşmelerinin şekil şartı olarak noter huzurunda yapılması düzenlenmiş iken taşınmaz satış sözleşmeleri noterde değil ancak tapu müdürlüklerinde düzenlenebiliyordu. 28.06.2022 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan değişiklik ile 1512 sayılı Noterlik Kanunu’na ek madde eklenmiş ve 01.01.2023 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere taşınmaz satış sözleşmeleri artık yalnızca tapu müdürlüklerinde değil, noterliklerde de düzenlenebilir hale getirilmiştir.
Düzenleme içerisinde noterlerin, taşınmaz üzerindeki her türlü kısıtlamaları dikkate alma ve taşınmaz satışı ile ilgili başkaca kanunlarda yer alan sınırlamalar ile usul ve esasları gözetme yükümlülüğü altında tutulduğu anlaşılmaktadır. Yeni düzenlemede taşınmaz satış işleminin Noterliklerde yapılacağına da yer verilmiş olmakla birlikte, gerekli şartların sağlanması akabinde noterler taşınmaz satış başvurusu üzerine başvuru belgesi düzenleyecektir. İşlem sırasında, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce gerekli belgeler tapu bilişim sistemi aracılığıyla noterler ile paylaşılacak ve noterlerce taşınmazın satışına engel hukuki bir durumun bulunmadığının tespiti akabinde tarafların imzası ile taşınmaz satış sözleşmesi yapılarak tapu bilişim sistemine yüklenecektir. Sisteme yükleme işleminin yapılması üzerine, ilgili tapu müdürlüğünce, taşınmaz tapu siciline tescil edilecektir.
Şayet tapu kayıt örneğinde yahut gerekli belgeler içerisinde hak sahibi belirlenemezse ya da satışa engel hukuki bir durum mevcut ise, doğal bir sonuç olarak satış işlemi noterlerce gerçekleştirilemeyecektir. Bu kapsamda hukuki ihtilafların önlenmesi adına, düzenleme içerisinde bu hususa da ayrıca yer verilmiştir.
Düzenleme gereği, noterlerce, taşınmaz satış işlemleri esnasında tapu harcı ve noter ücreti alınacak ancak huzurlarında yapılan taşınmaz satış sözleşmesi kapsamında damga vergisi ve satış işlemine ilişkin kağıtlar değerli kağıt bedelinden muaf tutulacaktır. Ancak, düzenlemenin devamında işlemler noterde yapılıyor olsa dahi taşınmaz satış işlemleri için Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü döner sermaye işletmesine gelir kaydedilmek üzere hizmet bedeli de alınacağı düzenlenmiştir. Böylelikle noterlerce yapılacak taşınmaz satış sözleşmelerinde; noter ücreti, tapu harcı ve hizmet bedelinin ödenmesi söz konusu olacaktır. İşlem kapsamında alınacak noter ücretlerine de ayrıca bir sınırlama getirilmiş ve taşınmazın değerine göre beş yüz Türk Lirasından az, dört bin Türk lirasından fazla olamayacağı hüküm altına alınmıştır.
Son olarak, noter nezdinde yapılacak taşınmaz satış sözleşmelerine ilişkin usul ve esaslar Adalet Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirleneceğinden, noterliklerde yapılacak taşınmaz satış işlemlerinin detayları henüz netleşmemiştir. Neticeten, taşınmaz satış sözleşmeleri artık yalnızca tapu müdürlüklerinde değil, geçerli olacağı tarih itibariyle noter huzurunda da yapılabilecektir.
Avukat Elif Göktepeliler
