Özet : Tütün sektöründe uzun zamandır beklenen gelişme sonunda gerçekleşti ve “standart paket” uygulaması Türkiye’de resmen yürürlüğe girdi. 1 Mart 2019’da Resmi Gazete’de yayımlanan yeni yönetmeliğe göre sigara paketleri üzerindeki uyarı alanlarını yüzde 65’ten yüzde 85’e yükseltecek ve Yönetmelik’le öngörülen değişiklikler, 5 Aralık 2019’da hayata geçecek. Bu yeni uygulama ile paketler üzerinde yer alan sağlık uyarılarının alanlarının artırılması, renkler ve grafikler yolu ile sigara paketlerine kazandırılan çekici ve yanıltıcı özelliklerin ortadan kaldırılması hedefleniyor. Bunun yanı sıra Yönetmelikte tütün ürünlerinin içerebileceği maksimum katran, nikotin ve karbon monoksit emisyon seviyeleri ve bu bileşenlerin ölçüm yöntemleri ile bu bilgilerin Bakanlığa raporlanması yükümlülükleri de yeniden düzenlenmektedir.
Açıklamalar :
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın hazırladığı “Tütün Mamullerinin Üretim Şekline, Etiketlenmesine ve Denetlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” (“Yönetmelik“)mart ayında Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. 27.06.2019 tarihinde yayımlanan yönetmelik değişikliği ile söz konusu Yönetmelik’te bazı değişiklikler yapılmış olup yazımızda; en güncel hali ile standart paket uygulaması ve diğer önemli düzenlemeler ele alınacaktır. Yönetmelik son hali itibarı ile esas olarak sigara, puro, sigarillo, nargilelik tütün, sarmalık tütün gibi her türlü tütün ürünlerinde standart paket uygulaması hakkında düzenlemeler içermekte olup, tütün ürünlerinin cazibesini ortadan kaldırmayı amaçlamaktadır.
Yönetmeliğin en güncel hali uyarınca yeni düzenlemeler özet olarak aşağıdaki gibidir:
- Tütün ürünleri paketlerinin her iki yüzüne de uygulanan birleşik sağlık uyarılarının paket üzerinde kaplayacağı alanın oranı eskiden %65 iken artık %85 olarak belirlenmiş olup sağlık uyarıları paketin her iki yüzünde de gösterilecek.
- Tütün mamulleri tekli paketleri ve kartonlarının dış yüzey rengi ve tonu tek tip olarak Wikipedia’ya göre “ dünyadaki en çirkin renk” olan ve bir tür koyu kahve olan Pantone 448 C ile Mat bitişli olacak, karton malzemeden yapılan tekli paket ve kartonların iç yüzey rengi kraft kahvesi, Pantone 448 C Mat bitişli veya beyaz olacak.
- Tütün firmaların kendilerine ait markalar, Tütün paketlerinin dış ambalajı üzerinde Paketin sadece ön yüzeyine ve bu yüzeyin yüzde 5’ini aşmayacak şekilde, sigara paketleri üzerinde görmeye alışkın olduğumuz “Sigara içmek öldürür” türü birleşik sağlık uyarılarının altındaki ya da yanındaki alanda, bir çeşit açık gri olan Pantone Cool Gray 2 C renginde Mat bitişli olarak yer alacaktır. Bu markaların yazılışı da böylece artık sigara şirketi ayrımı söz konusu olmaksızın tek tip olacak ve kelimenin ilk harfi büyük diğerleri küçük harf olacak şekilde, Yeknesak puntoda, yazım şekli, yazı karakteri ve boyutu, paket üzerindeki konumu standart olacak şekilde, Alfabetik, nümerik ve “&” işareti dışında bir işaret ve karakter kullanmaksızın, Kabartma ve varak kullanmaksızın yazılacak.
- Şu an sigara paketlerinin yan yüzeyinde %10’luk alanda içerik bilgisi yer alırken, artık paketlerin yan yüzey alanlarının yüzde 50’sinde yine sigara hakkında genel uyarı ve bilgilendirme mesajları kullanılacak. Bu çerçevede mevcut durumda Yan yüzeyin% 10’unu kapsayan içerik değeri kısmı tamamen kaldırılacak.
- Her bir tütün firmasının yıllar içinde belli bir tanınırlık kazanmış ve tüketicinin zihninde yer etmiş olan logo, marka, renk, diğer yazı ve şekiller dahil marka sembolü gibi her türlü işaret, aynı şekilde tasarlanan yeni standart paket formatına dönüştürülecek ve tütün ürünleri paketlerinde standart yazılmış marka adı dışındaki işaretler hiçbir şekilde bulunmayacak.
- Yeni düzenleme sadece paketlemede değil, sigara içeriklerinde de yeni standartlar getirmekte olup; buna göre her bir sigara dalının maksimum emisyon değerleri şu anda …. iken artık 10 mg katran, 1 mg nikotin ve 10 mg karbon monoksiti aşmayacak.
- Standart paket kadar önemli bir diğer temel değişikle, Karakterize edici bir tada sahip (Başta mentol ve vanilya olmak üzere ) aromalı sigara ve kıyılmış tütün ürünleri ile bir tütün mamulünün sağlık açısından faydalı olduğu veya daha az sağlık riski gösterdiği izlenimini yaratan vitaminler ve diğer katkı maddeleri, kafein veya enerji ve canlılık ile ilişkili diğer katkı maddeleri ve uyarıcı bileşikler, renklendirici özellikleri olan yahut tütün mamullerinin içe çekilmesini veya nikotin alımını kolaylaştıran katkı maddelerini içeren tütün ürünleri yönetmeliğin belirlediği son tarih olan 05.01.2020 den sonra hiçbir şekilde piyasaya sürülemeyecek.
- Standart paket uygulamasına en geç 05.12.2019 tarihinden itibaren başlanacak ve 05.01.2020 tarihinden sonra piyasada eski tarz paket ve Yönetmelik’te belirtilen kriterlere uygun olmayan tütün ürünü olmayacak, olan ürünler ise imha edilecektir.
Yukarıdaki açıklamalarımıza dayanarak, tütün ürünleri üreticilerinin markalarını ve tütün ürünlerini Türkiye pazarında pazarlamak, reklamlarda zaten var olan kısıtlamaları göz önünde bulundurmak gittikçe zorlaşıyor. Piyasa oyuncularının, Türkiye pazarındaki varlığını gösterebilmek için alternatif pazarlama ve reklam alanlarını ve seçeneklerini keşfetmeleri muhtemeldir.
