Şirketler ve Ticaret Hukuku

Hangi Sözleşmeleri Döviz Cinsinden Yapabilirsiniz?

ÖZET

Gerek uluslararası finans piyasalarında, gerek ülkemizde en çok kullanılan döviz cinsi para birimlerinden ABD Doları ve Euro’daki kur artışı sebebiyle ülkemiz açısından bağlayıcı olan 12.09.2018 tarihli ve 85 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı (R.G. 13.09.2018, 30534) (“Karar”) yayımlanmıştır. Karar ile genel olarak döviz cinsinden sözleşme akdedilmesine kısıtlamalar getirilmiş, bu kısıtlamalara ilişkin istisnaları[1] düzenlemek ise Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bırakılmıştır. Aynı Karar ile ve sonradan yapılan birkaç küçük değişiklik ile birtakım muafiyetlerle döviz cinsinden hazırlanabilecek sözleşmeler belirlenmiştir. Bu Karar’ın niteliği ile döviz cinsinden hazırlanabilecek sözleşmeler yazımız içeriğinde anlatılmaktadır.

AÇIKLAMALAR

Karar, aşağıdaki üç şartın sağlandığı sözleşmelerde sözleşme bedeli ve söz konusu sözleşmelere bağlı ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak belirlenemeyeceğini hükme bağlamıştır. Bunlar;

  • Sözleşme taraflarının Türkiye’de yerleşik gerçek veya tüzel kişiler olması,
  • Sözleşme konusunun Türkiye’de bulunan menkul ve gayrimenkullerin alım satımı, taşıt ve finansal kiralama, leasing, Türkiye’de bulunan her türlü menkul ve gayrimenkullerin kiralanmasına ilişkin olması veya söz konusu sözleşmenin iş, hizmet veya eser sözleşmesi niteliğinde olması ve
  • Sözleşmenin Bakanlık tarafından belirlenecek istisnalar içerisinde yer almaması’dır.

Bu bağlamda, incelememiz söz konusu Karar ve Tebliğler ile 32 sayılı Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında Karar’da yapılan tüm değişiklikleri içermekte olup, bu değişiklikler uyarınca yukarıda belirttiğimiz 3 kriter kapsamında olmayan ve döviz cinsinden veya dövize endeksli düzenlenebilecek sözleşmeler aşağıda listelenmektedir:

  1. Hizmet sözleşmeleri açısından, Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı bulunmayan kişilerin taraf oldukları hizmet sözleşmeleri, ihracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetler kapsamında yapılan hizmet sözleşmeleri, Türkiye’de yerleşik kişilerin yurtdışında gerçekleştirecekleri faaliyetler kapsamında yapılan hizmet sözleşmeleri ile uluslararası platformda yani, Türkiye’de başlayıp yurt dışında sonlanan ve yurt dışında başlayıp Türkiye’de sonlanan elektronik haberleşme ile ilgili hizmet sözleşmelerinin,
  2. Türkiye’de yerleşik kişilerin sözleşme bedelini döviz cinsinden belirlemesine izin verilen istisna halleri açısından, iş makineleri dahil taşıt satış sözleşmeleri dışında kalan menkul satış ile menkul kiralama sözleşmelerinin, bilişim teknolojileri kapsamında yurt dışında üretilen yazılımlara ilişkin satış sözleşmeleri ile donanım ve yazılımlara ilişkin lisans ve hizmet sözleşmelerinin, gemilere ilişkin finansal kiralama ve leasing sözleşmelerinin, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmayan ancak Türkiye’de yerleşik kişilerin iş sözleşmelerinin, yukarıda belirtilen 32 Sayılı Karar’ın krediler başlıklı 17 ve 17/A maddeleri kapsamında yapılacak finansal kiralama (leasing) sözleşmelerinin, Hazine ve Maliye Bakanlığının 28/3/2002 tarihli ve 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetimi Kanunu kapsamında gerçekleştirdiği işlemlerle ilgili olarak bankaların taraf olduğu sözleşmelerin, dışarıda yerleşik kişilerin Türkiye’de bulunan; şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu, doğrudan veya dolaylı olarak yüzde elli ve üzerinde pay sahipliklerinin bulunduğu şirketler ile serbest bölgelerde yer alan şirketlerin serbest bölgedeki faaliyetleri kapsamında taraf olduğu iş ve hizmet sözleşmelerinin,
  3. Türkiye’de yerleşik yolcu, yük veya posta taşıma faaliyetinde bulunan ticari havayolu işletmelerinin hava taşıma araçlarına, motorlarına ve bunların aksam ve parçalarına yönelik teknik bakım hizmeti veren şirketlerin sivil havacılık mevzuatı kapsamında havalimanlarında yer hizmetleri yapmak üzere çalışma ruhsatı alan veya yetkilendirilen kamu ya da özel hukuk tüzel kişiliği statüsündeki kuruluşlar ile söz konusu kuruluşların kurdukları işletme ve şirketler ile doğrudan veya dolaylı olarak sermayelerinde en az %50 hisse oranına sahip olduğu ortaklıkların, Türkiye’de yerleşik kişilerle yapacakları gayrimenkul satış, gayrimenkul kiralama ve iş sözleşmeleri haricindeki sözleşmelerin ve,
  4. Kamu kurum ve kuruluşlarına getirilen istisnalar kapsamında, Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı şirketlerinin taraf olduğu gayrimenkul satış ve gayrimenkul kiralama dışında kalan sözleşmelerde, Kamu kurum ve kuruluşlarının taraf olduğu döviz cinsinden veya dövize endeksli ihaleler, sözleşmeler ve milletlerarası anlaşmaların ifası kapsamında olmak kaydıyla; yüklenicilerin üçüncü taraflarla akdedecekleri gayrimenkul satış, gayrimenkul kiralama ve iş sözleşmeleri dışında kalan sözleşmelerde, sözleşme bedeli ile bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin ve,
  5. Sermaye piyasası araçlarının (yabancı sermaye piyasası araçları ve depo sertifikaları ile yabancı yatırım fonu payları da dahil olmak üzere) döviz cinsinden oluşturulması, ihracı, alım satımı ve yapılan işlemlere ilişkin yükümlülüklerin döviz cinsinden kararlaştırılması da mümkün olup, uluslararası piyasalarda fiyatı döviz cinsinden belirlenen kıymetli madenlere ve/veya emtiaya endekslenen ve/veya dolaylı olarak dövize endekslenen sözleşmelerin

döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak düzenlenmesi mümkün kılınmış olup, yukarıda bahsedilen ilgili Tebliğ ve Cumhurbaşkanı Kararı kapsamında dövize endeksli olduğu kabul edilecektir.

[1] Karar’ın yayımlanmasından sonra Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenecek olan istisnalar hakkında, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ’de 06/10/2018 tarihli 30557 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2018-32/51 numaralı tebliğ ve sonrasında 16/11/2018 tarihinde 30597 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2018-32/52 numaralı tebliğ (“Tebliğ”) ile bazı değişiklikler yapılmıştır.

Bize Soru Sorun

Bir Uzmanla Görüşün