İşyerlerinde kamera kaydı alınması, günümüz iş dünyasında yaygın bir uygulama haline gelmiştir. Ancak, bu uygulamanın hem işverenler hem de çalışanlar açısından doğurduğu bir dizi hukuki, etik ve pratik sorunlar bulunmaktadır. İşyerinde kamera kaydı alınmasıyla ilgili mevzuatın işverenler ve çalışanlar açısından doğurduğu sorumluluklar göz önünde bulundurulmalıdır. Bu derinlemesine analizde, işyerlerinde kamera kaydı almanın yasal dayanakları, işçi haklarına etkileri ve uygulamaların etik açıdan değerlendirmesi ele alınacaktır.
- Yasal Dayanak ve Mevzuat: Türkiye’de İşyerlerinde Kamera Kaydı Almanın Hukuki Temelleri
İşyerlerinde kamera kaydı alınmasına ilişkin olarak Türk Hukuku’nda bazı işyerleri için kamera kaydı alınması zorunlu kılınmıştır. Kanunlarda yer verilmeyen işyerlerinin kamera kaydı almasına ilişkin olarak ise yasaklayıcı hükümler yer almamakla beraber, kamera kaydı alan işyerleri için kişisel verilerin korunması ve özel hayatın gizliliği kuralları çerçevesinde yargı kararları ile belli şartlar öngörülmüştür.
İşyerlerinde kamera kaydı alınmasına ilişkin olarak Kişisel Verileri Koruma Kurulu (“Kurul”), Yargıtay, Danıştay ve Anayasa Mahkemesi tarafından verilen güncel kararlar ışığında, işyerinde kamera kaydı alınırken birden fazla açıdan dikkat edilmesi gereken noktalar bulunmaktadır.
KVKK, kişisel verilerin hukuka uygun bir şekilde işlenmesini, doğru ve güncel tutulmasını, belirli, açık ve meşru amaçlar için işlenmesini, işleme amaçlarıyla bağlantılı, sınırlı ve ölçülü olmasını, saklama süresinin belirlenmesini ve kişisel verilerin güvenliğini sağlama yükümlülüklerini getirir. Bu çerçevede, işyerlerinde kamera kaydı alınması da KVKK’nın öngördüğü prensiplere sıkı sıkıya uygun olmalıdır.
Bu bağlamda, işyerlerinde kamera kaydı almanın hukuki dayanakları ve mevzuatı oldukça karmaşık bir konudur ve işyerlerinde kamera kaydı uygulamalarının çalışanların özel hayatın gizliliğinin korunması ve kişisel verilerinin korunması haklarını ihlal etmemesi ve yasal düzenlemelere uygun olması büyük bir öneme sahiptir.
- Aydınlatma ve Rıza: Çalışanların Bilgilendirilmesi ve Onay Süreci
İşyerinde alınan kamera kayıtları öncelikle gizli olarak yapılmamalı, aleni şekilde kayıt yapılmalı ve bu konuda personeller yeterli şekilde bilgilendirilmelidir. İşverenler, işçileri kamera kaydı uygulamaları konusunda açıkça bilgilendirmekle yükümlüdür. Bu süreç, şeffaf, açık ve doğru bir şekilde yürütülmelidir. Bu bilgilendirmenin eksik veya yanıltıcı olması, işveren açısından ciddi hukuki sonuçlar doğurabilir.
KVKK açısından personellerin kişisel verileri işleneceği için çalışanları kamera kaydı uygulamaları hakkında tam ve anlaşılır bir şekilde bilgilendirmek için detaylı bir aydınlatma metni hazırlanmalıdır. Personele yapılacak olan aydınlatmada, kamera kaydının hangi bölgelerde alındığı, ne kadar süre ile ve nerede depolandığı, kamera kaydı alınmasının amacı ve hukuki sebebi, görüntüsü alınan kişilerin işverenlik nezdinde nereye başvurabileceği ve KVKK kapsamında hangi haklara sahip oldukları konularına yer verilmesi gerekmektedir.
Aydınlatma yapıldığına ilişkin ispat yükümlülüğü işverenlere ait olduğundan, aydınlatma yükümlülüğü, ispat edilebilecek şekilde herhangi bir yöntemle yapılabilir. Örneğin hazırlanan aydınlatma metnini personellerin görebileceği yerlere asabilir, internet sitenizde yayınlayıp işyerinin içine sitenin URL’sine yönlendirme yapılan barkodlar ekleyebilir veya personellere tek tek bu aydınlatma metni imzalatılabilir. Ayrıca iş sözleşmelerine kamera kaydı alındığına ilişkin bir bölüm eklemek ve işyerine uyarı afişleri asmak gibi yöntemleri de kullanılabilir.
- Ses Kaydı ve Özel Hayatın Gizliliği
Kamera kaydı ile aynı anda görüntü ve ses kaydının alınmasının hem özel hayatın gizliliğini hem de kişisel verilerin korunması hakkını ihlal eden eylemlerdir. Kamera kaydı alınırken sadece görüntü kaydı yapılması genellikle yeterli kabul edilir. Bu noktada ses kaydı alınmasının, çalışanların özel hayatlarının gizliliğini ihlal edip etmediği değerlendirilmelidir. Yalnızca kamera görüntüsü alınarak işyerinde kamera kaydı alınması amacı sağlanabiliyorsa, işverenlerin ayrıca ses kaydı da alıyor olması hukuka aykırı bir veri işleme faaliyeti olarak değerlendirilecektir. Örneğin hırsızlık, iş kazası gibi durumlara karşın iş yerinin güvenliğinin sağlanması için yalnızca kamera kaydı alınması KVKK ve Yargıtay kararlarında yeterli kabul edilmektedir.
Özel hayatın gizliliği, işyerinde çalışanların en temel haklarından biridir ve kamera kaydı uygulamaları, bu hakka saygı gösterme zorunluluğunu beraberinde getirir. Çalışma alanlarında bile, kamera kaydı uygulamasının kapsamı belirli bir düzeyde sınırlanmalıdır. Kamera kaydı alınırken ayrıca kameranın görüntü aldığı alanlar direkt olarak çalışanların hareketlerini, bilgisayar ekranlarını, davranışlarını izlemeye yönelik olmamalıdır.
İşyerinde yapılacak kamera kaydının, işyeri ve çalışan güvenliğini sağlamak, iş sürecinin işleyişine ilişkin potansiyel tehlike arz eden durumları önlemek, iş sağlığı ve güvenliğini sağlamak gibi işyerleri için meşru amaçlar doğrultusunda yapılıyor olması önemlidir.
Tuvaletler, dinlenme odaları, özel toplantı alanları gibi mahremiyetin ön planda olduğu alanlarda kesinlikle kamera kaydı yapılmamalıdır. Bu alanlar, çalışanların dinlenmeye, kişisel ihtiyaçlarına ve özel konuşmalarına ayrılmış yerlerdir ve yargı kararlarında kesin olarak hukuka aykırı olarak nitelendirilmiştir. Elbette ki kamera görüntüsünde çalışanlar yer alacaktır; ancak kamera kaydı alınırken çalışanların özel hayatlarına müdahale edecek nitelikte kayıt alınması hukuka aykırı olacaktır.
- Verilerin Güvenliği: Kamera Kaydı Verilerinin Korunması ve İzinsiz Erişime Karşı Alınacak Önlemler
Kamera kaydı verilerinin güvenliği, işverenlerin en üst düzeyde dikkat göstermesi gereken bir konudur. Bu veriler, sadece yasal düzenlemelere uygun olarak kullanılmalı ve sadece yetkili kişilerin erişimine açık olmalıdır. Kamera kaydı verileri, eğer mümkünse şifrelenmiş ve güvenli sunucularda saklanmalıdır. Ayrıca saklanan kamera kayıtlarına, yetkisiz erişimlerin önlenmesi için gerekli olan tedbirlerin alınmasının önemli olduğunu hatırlatmak isteriz.
Çalışanlar, veri güvenliği konusunda eğitilmeli ve kamera kaydı verileri ile çalışırken izlemeleri gereken en iyi uygulamalar konusunda bilgilendirilmelidir. Personelin bilinçli olması, iç tehditleri de önlemeye yardımcı olur. İşverenler, kamera kaydı uygulamalarının yasal düzenlemelere uygun olduğunu düzenli olarak kontrol etmelidir. Yürürlükteki mevzuata uyum sağlanmalı, düzenlemelerdeki değişikliklere anında tepki gösterilmeli ve gerektiğinde politika ve prosedürler güncellenmelidir.
Ayrıca kamera kayıtları, belirli bir süreyle sınırlı olarak saklanmalıdır. Mevzuatta net olarak kamera kayıtlarının saklama sürelerinin belirtilmediği durumlarda, KVKK ve yargı kararları doğrultusunda kayıtların 1 ila 6 ay arasında tutulmasının yeterli olacağı anlaşılmaktadır.
- Yasal Sonuçlar ve İdari Cezalar:
İşverenler, yasal düzenlemelere uymadıkları takdirde ciddi yaptırımlarla karşılaşabilirler. KVKK ve diğer ilgili mevzuata uygun olmayan kamera kaydı uygulamaları, idari para cezalarıyla sonuçlanabilir. Yeterli bilgilendirme yapılmadan ve sınırlılık-ölçülülük ilkelerini aşar nitelikte alınan kamera kayıtlarının yasal merciler önünde delil olarak kabul edilmeyebileceğini, görüntüsü kaydedilen kişilerin Kişisel Verileri Koruma Kurulu’na işyerinizi şikâyet edebileceğini ve sonuç olarak idari para cezası ile karşı karşıya kalınabilir.
İşyerlerinde kamera kaydı alınması hem yasal hem de etik açıdan doğru bir şekilde yapılmalıdır. İşverenler, mevzuata uygun olarak çalışanları bilgilendirmeli, kayıtların saklama süresine dikkat etmeli ve çalışanların özel hayatına saygı göstermelidirler. Ayrıca işverenler, çalışanların işyerinde kullandıkları mail hesaplarının incelenmesine ilişkin olarak da bazı temel kurallara uymakla yükümlüdürler. Bu konuda Kişisel Verileri Koruma Kurulu ve Anayasa Mahkemesi tarafından verilmiş olan kararlar mevcuttur. Bu konuda daha önce internet sitemizde yayınlanan yazılara https://cukurpartners.com/tr/12-01-2021-tarihli-anayasa-mahkemesi-karari-kapsaminda-calisanlarin-yazismalarinin-izlenmesi/ linkinden ulaşabilirsiniz.
Av. Ezginaz ÇALIŞIR
