Bu Konuda bir Yasal Düzenleme var mı?
Alıcılara ticari elektronik ileti (SMS, e-posta, arama) gönderilmesinde uyulması gereken esaslar 6563 Sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun (“Kanun”) ve Ticari İletişim ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelik (“Yönetmelik”) ile düzenlenmiştir. Buna göre hizmet sağlayıcı olarak ürün/hizmet satan taraf ancak alıcıların önceden onayını almak kaydıyla onlara mal ve hizmetlerini tanıtmak, pazarlamak, işletmesini tanıtmak ya da kutlama ve temenni gibi içeriklerle tanınırlığını artırmak amacıyla alıcıların elektronik iletişim adreslerine ticari elektronik ileti gönderebileceği düzenlenmiştir. Ticari Elektronik İleti gönderimi yapmak isteyen gerçek/tüzel kişilerin İleti Yönetim Sistemine (“İYS”) kayıt yapması ile ticari ileti gönderimi yapılacak kişilerden alınan izinlerin bu sisteme kaydedilmesi zorunluluğu getirilmiştir.
Neler Ticari Elektronik İleti Kapsamına Girer?
Telefon, çağrı merkezleri, faks, otomatik arama makineleri, akıllı ses kaydedici sistemler, elektronik posta, kısa mesaj hizmeti gibi vasıtalar kullanılarak elektronik ortamda gerçekleştirilen ve ticari amaçlarla gönderilen veri, ses ve görüntü içerikli iletiler ile, hizmet sağlayıcının mal ve hizmetlerini tanıtmak, pazarlamak, işletmesini tanıtmak için gönderilen mesajlar, yahut içerisinde tanıtım ve/veya promosyon bilgisi bulunmasa dahi kutlama ve temenni gibi içeriklerle tanınırlığını artırmak amacıyla alıcıların elektronik iletişim adreslerine gönderdiği tüm iletiler “Ticari Elektronik İleti” olarak kabul edilmektedir.
Tüketiciden İzin Alınması Gerekli Olan Durumlar Nelerdir?
İlgili mevzuat uyarınca “hizmet sağlayıcı” elektronik ticaret faaliyetinde bulunan gerçek ya da tüzel kişileri ifade etmektedir. Dolayısıyla kanun çerçevesinde, arama, mesaj, e-posta vb. araçları kullanarak ticari iletişim sağlayan gerçek ve tüzel kişiler hizmet sağlayıcı olarak adlandırılmaktadır.
Eğer hizmet sağlayıcılar kendi işletmelerini tanıtmak, ürün veya hizmetlerini pazarlamak amacıyla alıcılara ticari elektronik ileti göndereceklerse, alıcılardan onay almak ve bu onayları da İYS’ye yükleyerek İYS üzerinden takibini yapmak zorundadır. Alıcılara gönderilecek olan kutlama, tebrik iletileri de yine ticari elektronik ileti kapsamına girmekte ve bunların gönderilmesi için de alıcılardan onay almak gerekmektedir.
İleti Yönetim Sistemi (İYS) Ne İşe Yarar?
Bu sistem, ticari elektronik ileti gönderimi yapmak isteyen gerçek/tüzel kişilerin gönderimlerini regüle etmek, gönderim yapılan kişinin onayı alınmadan yapılan gönderimlerin önüne geçmek için getirilen bir uygulamadır.
İYS’ye kaydolan ve onayları yükleyen hizmet sağlayıcılar, bu sistem üzerinden onayları takip edebilmekte ve yönetebilmektedirler. Daha önce onay vermiş olan bir alıcı, onayını geri çekebilir veya yeni ilet gönderilmek üzere onay vermesi istenen alıcı ticari elektronik ileti almayı reddedebilir. Bu alınan onaylar ve red bildirimleri, hizmet sağlayıcılar tarafından İYS üzerinden takip edilebilmektedir.
Mevzuatın getirdiği, ticari elektronik ileti hangi iletişim kanalıyla gönderildiyse ret bildiriminin de aynı iletişim kanalıyla sağlanması ve alıcıların ileti onaylarını geri çekmeleri halinde onlara ticari elektronik ileti gönderilmemesi gibi yükümlülükler sebebiyle, İYS üzerinden sağlanan hizmetler ile süreci takip etmek çok daha kolay hale getirilmiştir.
E-Ticaret Siteleri, Hangi Elektronik İletileri Tüketiciden İzin Almadan Gönderebilir?
Kanun ve Yönetmelik’te ticari elektronik ileti gönderilmesine ilişkin alıcılardan onay alınması konusunda istisnai bazı durumlar düzenlenmiştir. Aşağıdaki durumlardan birinin varlığı halinde alıcılardan onay alınmasına gerek bulunmamaktadır. Bu durumlar şöyledir:
- Alıcının iletişim bilgilerini, temin edilen mal veya hizmetlere ilişkin değişiklik, kullanım ve bakıma yönelik ticari elektronik iletiler için kendisiyle iletişime geçilmesi amacıyla vermesi hâlinde,
- Devam eden abonelik, üyelik durumu ile tahsilat, bilgi güncelleme, satın alma ve teslimat veya benzeri durumlara ilişkin bildirimleri içeren iletilerin gönderilmesi durumunda,
- Hizmet sağlayıcının bilgi verme yükümlülüğü gereği mesaj alıcılarına ticari elektronik ileti göndermesinin zorunlu olması halinde.
- Online alışverişlerde, elektronik iletişim araçlarıyla alıcının siparişini aldığının teyit edilmesi esnasında.
Yukarıda maddelendirdiğimiz durumlardan biri veya birkaçı nedeniyle tüketicilere ticari elektronik ileti gönderilmesi gerektiğinde, artık alıcılardan önceden onay alınmasına gerek olmayacaktır. İYS kaydı bulunmayan hizmet sağlayıcıların onay vermesinde veya onay vermemiş alıcılara mesaj gönderilmesi sırasında dahi, yukarıda sayılan istisnai durumlarda serbestçe ticari elektronik ileti gönderilebilmektedir.
Eğer yukarıda saydığımız istisnai durumlar dışında pazarlama, reklam, promosyon veya tanıtım amaçlı ticari elektronik iletiler gönderilecekse, yasal bir yaptırım veya tüketici şikâyeti gibi tatsız durumlarla karşılaşmamak için mutlaka İYS’ye kaydolunmasını ve ticari ileti gönderimi yapılacak kişilerden alınan izinleri bu sisteme yüklenmesini tavsiye ederiz.
İzinsiz Ticari Elektronik İleti Göndermenin Yaptırımı Nedir?
Tüketicilere, yukarıda bahsettiğimiz istisnai durumlar hariç olmak üzere, onların onayını almadan ticari elektronik ileti gönderilmesi halinde, bin ile beş bin Türk Lirası arasında idari para cezası ile karşılaşılabileceğini; bu durumun bir defada birden fazla kimseye ileti gönderilmesi şeklinde vuku bulması halinde ise öngörülen idari para cezasının on katına kadar artırılarak uygulanabileceğini hatırlatmak isteriz.
Sonuç
Yukarıdaki ayrıntılı açıklamalarımızdan da göreceğiniz üzere, yukarıda bahsettiğimiz istisnalar dışında, E-ticaret siteleri tüketicilere bayram tebriki, doğum günü kutlaması dahil her türlü ticari elektronik ileti göndermeden önce mutlaka alıcılardan izin almakla yükümlü olduğunu ve kurala uymamanın ciddi yaptırımları olacağını unutmamak gerek. Ayrıca, ticari elektronik ileti alıcılarının, kimlere izin verdikleri, kimlerin iletilerini reddettiklerini kontrol ederek yönetebilmesi açısından, elektronik ticari ileti gönderen tüm e-ticaret sitelerinin İYS’ye kaydolması da zorunludur.
Avukat Ezginaz Çalışır
