28 Aralık 2023 tarihinde 32413 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Konutların Turizm Amaçlı Kiralanması Faaliyetlerinin Düzenlenmesine İlişkin Yönetmeliğin amacı, konutların tek seferde yüz gün veya yüz günden daha kısa süreyle turizm amaçlı kiralanmasına ilişkin usul ve esasların düzenlenmesidir. Ayrıca Yönetmelik, yerli veya yabancı kişilere kiralanacak konutlar, izin belgesi başvuruları, konut nitelikleri ve kiraya veren ile kiracının hak ve yükümlülüklerini kapsamaktadır. Bu Yönetmelik, özellikle İstanbul, İzmir, Antalya gibi büyük şehirlerde gittikçe daha fazla konut sahibinin başvurduğu günlük kiralama uygulamalarını kayıt altına almayı hedeflemekte.
1 Ocak 2024 tarihi itibariyle yürürlüğe giren Yönetmelik, konutunu turizm amaçlı kiralamak isteyen kişilere izin belgesi sahip olması şartı getirilirken beraberinde de uymak zorunda oldukları ek yükümlülükler de getirmektedir. Bu yükümlülüklerin ama başlıkları şu şekilde:
-İzin Belgesi Başvuruları: Konut sahipleri, izin belgesi almak istediklerinde bu taleplerini E-Devlet üzerinden başvuruda bulunarak gerçekleştirmelidirler. Bu düzenleme kapsamında olan, ancak e-Devlet üzerinden yapılmayan fiziki başvurular değerlendirilmeye alınmadan başvuru sahibine iade edilir. Ticaret siciline kayıtlı tüzel kişilerin vergi kimlik numarasıyla ticaret sicil numarası veya MERSİS numarası, ticaret siciline kayıtlı olmayan tüzel kişilerin ise vergi kimlik numarasını göstereceği düzenlenmiştir. Başvuru sürecinde Yönetmelik, geniş kapsamlı belge ve bilgi sunumunu yükümlülüklerini de içermekte ve ayrıca vekâleten başvuru imkanını düzenlemektedir. Ayrıca, gerçeğe aykırı evrak sunan başvuru sahipleri hakkında Türk Ceza Kanunu çerçevesinde suç duyurusu yapılacaktır. Başvurusu kabul edilen konut sahiplerine, özel bir plaket düzenlenip, bu plaketin konut girişine asılması zorunlu kılınmaktadır.
-Konut Nitelikleri: Yönetmelik, konutların turizm amaçlı kullanımı için sadece izin belgesi alınmasını değil, aynı zamanda bu konutların belirli niteliklere sahip olma şartını da öne sürmektedir. İstenen nitelikler arasında kimyevi yangın söndürücülerin bulunması, banyo-tuvalet hariç tüm bölümlerde yangına karşı duman dedektörlerinin yer alması ve kapı arkalarında kaçış merdivenini gösteren krokilerin bulunması gibi önemli unsurlar yer almaktadır. Ayrıca, her yatak odası iki kişilik olacak şekilde hesaplanacak, yatak odası sayıları haricinde en fazla iki kişilik kapasite ilave edilecektir. Bu şartları sağlayan oda sayısı daha fazla olsa dahi, aynı konutta konaklayabilecek kişi sayısının, üç yaşından küçük çocuklar hariç en fazla 12 kişi olacağı düzenlenmiştir.
İzin Belgesi Sahibinin Yükümlülükleri: Turizm amaçlı konutunu kiraya vermek isteyen bireyler için, Yönetmelik çerçevesinde çeşitli yükümlülükler öngörülmektedir. Kiraya veren, konutun belirli niteliklerini sağlamak, temizlik ve bakımını düzenli olarak yapmak ve diğer yasal yükümlülükleri yerine getirmekle sorumludur. Bazı platformlar aracılığıyla konutunu kiralayan kişilerin, ilgili konutu temizleme sorumluluğu bulunmaktadır. İzin belgesinde, belge sahibinin adı veya ticaret unvanı, konutun adresi, izin belgesi tarihiyle konutun bulunduğu ilin plaka koduyla başlayan belge numarası ve konutta konaklayabilecek azami kişi sayısı bilgileri yer alacak. Bu Yönetmelik ile birlikte konut sahipleri, normalde otel ve dinlenme tesislerinin yükümlü olduğu gibi “Kimlik Bildirme Kanunu” ve “Kişisel Verilerin Korunması Kanunu” kapsamında da çeşitli yükümlülükler altına alınmaktadır. Bu çerçevede, konut sahipleri misafirlerinin geliş ve ayrılış kayıtlarını günü gününe tutmak ve bu bilgileri hazır bulundurmakla yükümlüdür. Aynı zamanda, Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamında, konut sahiplerinin tüm bu bilgileri koruma sorumluluğu da göz ardı edilmemelidir.
Yönetmelik, konutun bir dizi niteliği korumasını şart koşarken, aynı zamanda belirli periyotlarla valilikçe yetkilendirilecek il müdürlüğü personeli, tarafından gerçekleştirilecek denetimlerin ve bu denetimlerin ardından düzenlenecek raporların önemini vurgulamaktadır. İzin belgesi bulunan konutlarda yapılacak denetimler sonucunda tespit edilecek idari yaptırım uygulanması gereken durumlar için, Yönetmelik genel bir çerçeve belirleyip, ‘valilik tarafından Kanunun ve bu Yönetmeliğin ilgili maddeleri uygulanır’ hükmünü getirse de, idari yaptırıma ilişkin detaylı ve başka bir bilgiye henüz yer verilmemektedir.
Bu yönetmelik, turizm amaçlı kiralanan konutların standartlarını yükseltmeyi, kiraya veren ve kiracıların haklarını korumayı turizm sektörünün düzenli bir şekilde işlemesini sağlamayı hedeflemenin yanı sıra, aynı zamanda Maliye ve İçişleri Bakanlığı’nın bu tesisler için getirdiği vergi mükellefiyeti zorunluluğu ve kimlik bildirim sistemine dahil edilmesi gibi düzenlemelerle de kayıt dışı ekonominin ve güvenlik zaaflarının ortadan kalkması anlamında gerekli ve yararlı bir adım olarak görünmekte.
Avukat Gülben Aksandık
