Bilgi paylaşımının hızla yayıldığı son zamanlarda, YouTube platformu aracılığıyla sınırsız sayıda içeriğe ulaşmak mümkündür. Platformda bulunan içeriklerin birbiri ile çok benzer hatta aynı olma durumuyla da sıklıkla karşılaşılmaktadır. YouTube içeriği olan videoların kopyalanması, çalınması, bir kısmının aynı veya benzer olması gibi durumlarda telif hakkının ihlali gündeme gelmektedir.
TELİF HAKKI NEDİR?
Kişinin her türlü fikri emeği ile meydana getirdiği ürünler üzerinde hukuken sağlanan haklara telif hakkı denilmektedir. Bu hakkın doğması için tescil edilmesine gerek olmadığı gibi, bu hak eserin üretilmesi sonucunda kendiliğinden ortaya çıkar. Telif hakkına karşı yapılan bir ihlal herkese karşı ileri sürülebilmektedir. Telif hakları, hukukumuzda 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında korunmaktadır.
TELİF HAKKINI YOUTUBE İÇERİKLERİ BAKIMINDAN KORUMAK MÜMKÜN MÜ?
YouTube içeriklerinde yer alan videoların telif hakları Fikri ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) ile YouTube uygulamasının oluşturduğu telif hakkı politikalarına göre korunmaktadır. Dijital platformlarda bulunan görsel ve işitsel eserlere dahil edilen videolar da telif hakkına ve bu sayede Kanundan kaynaklanan bir korumaya da sahiptirler.
Telif hakkının ihlali mevcut içeriğin içerik üreticisinden habersiz ve izinsiz şekilde kullanıldığı takdirde gerçekleşmektedir. Hak ihlaline uğrayan kişiye, YouTube uygulamasının hukuk uygulamaları uyarınca bir bildirimde bulunularak, incelemeye tabi tutulur.
Türk Hukuku kapsamında telif hakkının ihlali konusunda hakkı ihlal edilen kişiler adına Kanunda belirtilen maddi ve manevi tazminat taleplerinin yanı sıra saldırının önlenmesi ve giderilmesi hakkında dava açılabilecektir. Buna ek olarak telif hakkı ihlal edilen hak sahibi, ihlale sebep olan sosyal medya içeriğinin kaldırılmasını veya silinmesini de talep edebilmektedir. Ayrıca telif hakkı ihlalinde bir suç oluştuysa, ceza davası da açılabilecektir. Şu husus da önemle belirtilmelidir ki, telif hakkı kapsamında koruma yollarına başvurulan içeriğin kendisi de bir başkasının telif hakkını ihlal etmemeli; kopyalama veya içeriği çalma yolu ile üretilmemiş olmalıdır. Telif hakkının kişiye eseri üzerinde bir koruma sağlayabilmesi için, diğerler eserlerden farklı bir yönü olmalıdır.
YouTube telif hakkını uygulama prosedürüne bakıldığında aşağıdaki durumların YouTube politikaları uyarınca telif hukuku ihlalini ortadan kaldırmadığı görülmektedir;
- İçeriği telif hakkını ihlal etme amacı ile yayınlamamış olmanız,
- Telif hakkı sahibinin ismi YouTube içeriğinizde belirtilmiş olmanız,
- YouTube’da bulunan birbirine benzer başka içerikler olması,
- Oluşturduğunuz ve paylaşmak istediğiniz içeriği iTunes, CD veya DVD yolu ile satın almış olmanız,
- İçerik olarak paylaşacağınız eseri radyo, televizyon veya sinema aracılığı ile kaydetmiş olmak
- Maddi bir gelir elde etmek için yapılmadığını belirtmek
KANUNA GÖRE TELİF HAKKI İHLALİ SONUCUNDA HAK İHLALİ YAŞAYANLAR TARAFINDAN YAPILABİLECEKLER NELERDİR?
- Kanunda belirtilen hükümlere göre maddi ve manevi hakları ihlale uğrayan kişi, bu saldırının giderilmesi için dava açabilmektedir.
- Maddi veya manevi haklarında bir saldırı gerçekleşmesi ihtimali bulunan kişinin, saldırının önlenmesi hakkında dava açması mümkündür. Saldırının giderilmesinden farklı olarak, bu davanın konusu hak sahibinin eserine karşı bir ihlal tehlikesi bulunmasıdır. Bu davanın açılabilmesi için ihlalin henüz gerçekleşmemiş olması aranmaktadır.
- Telif hakkı sahibinin izni olmadan “eseri, işleyen, çoğaltan, umuma yayan” kişiye karşı tazminat davası açılabilmektedir. Telif hakkının ihlalinden ötürü manevi hakları zarar gören hak sahibi, ihlali yapan kişiye karşı manevi tazminat davası da açabilecektir.
SONUÇ
Gelişen teknoloji ve sosyal medya kullanımı ile birlikte, YouTube uygulaması sayesinde içerik üretip paylaşmak her geçen gün artmaktadır. İçerik üreticilerinin birbirinden etkilenerek başkasına ait içeriklerden esinlenip kopyalama ve çalmaları durumunda da bu durumla doğru orantılı olarak bir artış yaşanmaktadır. Başka kişilerle benzer veya aynı sayılabilecek türde içerik üretmenin sonucunda yaşanan telif hakkı ihlali; hem telif hakkı sahiplerini mağduriyete sürüklemekte, hem de benzer içerik üreticilerini çeşitli yaptırımlarla karşı karşıya bırakmaktadır.
Ece ZAVAROĞLU
